De heer Julan Zhuang is overleden. 47 jaar is hij geworden. Het woonhuis van de familie Zhuang, waar ik de uitvaart moet regelen, is voor mij gemakkelijk te vinden want er lopen constant Chinese jongeren in en uit. Echtgenote Jiali is een tere, kleine vrouw. Zij stelt zich met een zachte stem in onzeker Nederlands voor. ‘’Zij verstaat het prima hoor’’, zegt schoonzus Sying, die receptioniste is en dus zelf perfect Nederlands spreekt.De familie is behoorlijk geïntegreerd en meneer Zhuang bekeerde zich kortgeleden tot het christendom. Twee redenen om niet te kiezen voor een Chinese uitvaartondernemer, maar voor een lokale ondernemer in hun eigen woonplaats.
Ik informeer belangstellend naar het ziek-zijn en naar
het overlijden, maar het is mij al snel duidelijk dat hier een zakelijke aanpak
gewenst is. Graf regelen, kerk reserveren, rouwkaarten en een advertentie
opstellen, uitvaartkist uitzoeken. Hup, de vaart erin! De begrafenis moet
donderdag, dus al over drie dagen, plaatshebben, want woensdag komt familie uit
het buitenland over en vrijdag is voor veel Chinese restauranthouders een
drukke dag.
Ondanks dat de heer Zhuang zich heeft bekeerd tot het christendom wenst de familie wel dat er een aantal oude tradities worden gerespecteerd. Zo moet hij worden overgebracht naar ons uitvaartcentrum, want een woonhuis bezoeken waarin een overledene ligt zal ongeluk brengen. Samen met mijn collega kleed ik hem in een zwart driedelig kostuum en keurig gepoetste glanzende schoenen. Vervolgens dekken wij hem toe met meerdere zijden dekens welke zijn moeder heeft meegegeven. Het is Chinees gebruik dat ouders hun kinderen niet begraven. De geesten zullen verontwaardigd raken als ouders bij hun overleden kind komen. Gelukkig worden er van alles veel foto’s en filmopnames gemaakt welke zijn ouders wel te zien krijgen. Volgens onze ideeën over rouwverwerking is het juist belangrijk om aan den lijve te ervaren dat iemand overleden is. Ik hoop dan ook van harte dat de beelden dat ook kunnen bewerkstelligen. De uitvaartkist is van gepolijst mahoniehout met een donkerblauwe binnenbekleding. Zowel aan de binnen- als buitenkant zijn afbeeldingen van orchideeën geschilderd.
Drie dagen lang is het een drukte van jewelste in ons uitvaartcentrum. Veel familie en vrienden van de heer Zhuang lopen van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat de deur plat om hem te bezoeken. De opbaarkamer hangt vol met Chinese en Bijbelse teksten, de meest prachtige bloemstukken worden bezorgd, wierrookstokjes worden gebrand en heel wat etenswaren worden meegebracht. Buiten staat een vuurkorf waar imitatiegeld in wordt verbrand.
Op de dag van de uitvaart spelden mevrouw Zhuang en de kinderen rouwbanden om hun bovenarm. Vlak voordat de uitvaartkist wordt gesloten krijgt meneer Zhuang vele pakjes sigaretten mee. In totaal zijn er ruim 70 bloemstukken. Op weg naar de kerk rijden wij nog één keer langs het woonhuis. Daar stoppen wij om hen de gelegenheid te geven wierrookstokjes aan te steken en daarmee door het huis te lopen. Zo wordt aan de geesten medegedeeld dat er een begrafenis plaats zal hebben.
De kerkdienst gaat half in het Nederlands en half in het Chinees. De dominee is verontwaardigd dat er mobiele telefoons afgaan en dat daar dan publiekelijk luidkeels in gesproken wordt. Nog vervelender vindt hij het dat, na het afscheid nemen bij het graf en het uitdelen van gelukzakjes, de belangstellenden niet weglopen, maar door de bosschages heen de naaste familie staan te begluren en zelfs foto’s maken. Wij vinden dat ongepast, toekijken bij het afscheid nemen. Maar ja, als uitvaartleider met gebogen hoofd proberen onzichtbaar te zijn, is ook maar een gewoonte.
(de gebruikte namen zijn om privacyredenen gefingeerd)
Alexander IJsendorn (39) is uitvaartleider bij Herman Bakker Uitvaartzorg in Deventer. Maandelijks schrijft hij over hetgeen hij meemaakt. Soms informatief, soms met een lach, soms met traan, maar altijd persoonlijk!
