DEVENTER – Deventer en de IJssel zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Geen wonder, want de rivier ontstond iets zuidelijker, pakweg 1500 jaar geleden, na een doorbraak. Zonder IJssel geen strategische plek voor een stad. En zonder stad geen vrachtschepen voor de Hanze, de glorietijd van Deventer. De Atlas van de IJssel legt die historische verwevenheid bloot aan de hand van tal van kaarten en ander beeldmateriaal.
De geschiedenis van de mooiste rivier van Nederland laat zich lezen als een verhaal van een veerkrachtige waterloop. In de loop der eeuwen heeft de IJssel onder zeer verschillende omstandigheden haar weg moeten zoeken. Eerst is er gestage aanvoer, daarna volop water, vervolgens lange tijd veel te weinig, en dan met horten en stoten. Vooral de periode na de Hanzetijd ligt de IJssel er uitgeblust bij. De rivier dreigt te verzanden, soms valt de bedding ’s zomers bijna geheel droog. Maar de IJsselvallei krijgt ook te maken met overstromingen als het peil plots te snel stijgt. Vooral bij Deventer kampen de bewoners op beide oevers met wateroverlast omdat daar de rivier zich door een vernauwing wurmt. De Snippelingsdijk moet erger voorkomen, al lukt dat lang niet altijd.
De IJsselvallei is een leesbaar boek. Dankzij dijken, sloten, weteringen, sluizen en gemalen hebben wij een veilig en vruchtbaar landschap geschapen. Maar de eenentwintigste eeuw stelt de streek voor nieuwe uitdagingen. Het klimaat verandert. Het weer wordt extremer en gevarieerder, en daardoor minder onvoorspelbaar. Na een kurkdroge zomer volgt zomaar een drijfnatte winter, of valt in maanden zonder neerslag ineens een serie hoosbuien en krijgt de rivier de volle laag. Ook daarom grijpt de Atlas van de IJssel terug op het verleden. Ingrijpen, bijwerken, omvormen, verbeteren, aanpassen – bewoners langs de rivier hebben nooit anders gedaan. Die eeuwenoude bagage kunnen we nu benutten om ons in te stellen op een toekomst met minder vastigheden.