Verborgen oorlogsgeschiedenis onthuld in ‘Mijn opa was Schalkhaarder’, 27 april bij RTV Oost
DEVENTER – Wouter Rutgers (33) uit Deventer hoorde vijf jaar geleden dat zijn opa ‘Schalkhaarder’ was. Het betekende het startsein voor een diepgravend onderzoek naar het Politie Opleidings Bataljon (P.O.B.) in Schalkhaar, de beruchte politieopleiding van de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het resultaat: een onthullende documentaire en podcastserie over een verborgen familie- en oorlogsgeschiedenis. De documentaire en gelijknamige podcast zie je 27 april op TV Oost en luister je vanaf dan op oost.nl/schalkhaarders en je favoriete podcastplatform.
Wouters oma verkondigde in 2019 op haar sterfbed dat zijn opa een ‘Schalkhaarder’ was. Opa Wim Rutgers had immers tijdens de oorlog – net als ruim 3.000 andere jongemannen – zijn politieopleiding doorlopen in het dorp Schalkhaar, onder de rook van Deventer. Deze agenten werden aangeduid als ‘Schalkhaarders’. “En daar heeft hij de rest van zijn leven last van gehad”, voegde oma toe.
De nieuwsgierigheid van Rutgers was gewekt, temeer doordat hij zijn opa nooit heeft gekend. Twaalf jaar voordat hij werd geboren, overleed opa door zelfdoding. Deze trieste gebeurtenis liet naast diepe wonden ook vele vragen achter bij de nabestaanden, onder wie zijn vader Stefan.
Wouter Rutgers ging op zoek naar de geschiedenis van het P.O.B. in het algemeen en dat van zijn opa in het bijzonder. Hij dook onder meer diep in de archieven, sprak de (waarschijnlijk) laatste nog levende ‘Schalkhaarder’ (die drie maanden na het interview overleed) en kreeg de beschikking over uniek beeldmateriaal dat sinds de oorlog nooit meer is uitgezonden, onder andere van een bezoek van Heinrich Himmler aan Schalkhaar. Daarnaast volgde hij zijn vader Stefan, die letterlijk in de voetsporen van diens vader trad, in onder meer Schalkhaar, Den Haag en het Oranjehotel in Scheveningen.
“Ik viel van de ene verbazing in de andere”, vertelt Rutgers over zijn onderzoek. “De agenten van het Politie Opleidings Bataljon, die na hun opleiding verspreid werden over heel Nederland, zijn na de oorlog collectief in het verdomhoekje geplaatst. Ze werden allemaal gezien als fanatieke Jodenjagers en brave moffenknechten. Tot op de dag van vandaag hangt deze geschiedenis als een schaduw over het dorp. Nu, tachtig jaar na dato, is het tijd voor het échte verhaal.”
De enerverende, emotionele en onthullende reis door de geschiedenis is vastgelegd in een documentaire en podcastserie, genaamd: ‘Mijn opa was Schalkhaarder’. Alle informatie vind je op oost.nl/schalkhaarders. De documentaire is in april te zien in Filmtheater MIMIK in Deventer en wordt vanaf zondag 27 april uitgezonden op TV Oost. Vanaf dat moment is ook de gelijknamige podcast te beluisteren. Daarnaast vertoont Omroep MAX de documentaire landelijk in twee delen op NPO 2. Dit is op woensdag 30 april en donderdag 1 mei. (Bron: RTV Oost)
Deze documentaire is tot stand gekomen in samenwerking met RTV Oost, en dankzij bijdragen van Vfonds, Fonds BJP, Gemeente Deventer, Cultuurfonds Overijssel en Productiehuis BRUT.
