Door: Marcel Schoemaker
In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart zijn het vooral voor de kandidaat-raadsleden spannende tijden. Voor Deventer burgemeester Andries Heidema is dat als voorzitter van de Raad en het College van burgemeester en wethouders even anders. Hij blijft op zijn post. De gekozen burgemeester in Nederland lijkt nog ver weg.
Heeft de burgemeester eigenlijk nog een bijzondere taak op de verkiezingsdag zelf?
De burgemeester moet toezien op een ordentelijk verloop van de verkiezingen in algemene zin. De organisatorische kant, zeg maar. We hebben daar natuurlijk een Kiescommissie en een ambtelijk team voor dat ook gedurende de verkiezingsdag alles in de gaten houdt. Dat gaat meestal prima. Bij de verkiezingen die ik in Deventer heb meegemaakt, is er eigenlijk nooit iets uitzonderlijks gebeurd. Ja, er kan wel eens een tekort aan stembiljetten zijn op een bepaald stembureau. Dat lossen we dan snel op.
En wat doet u, behalve uw stem uitbrengen, zelf op 21 maart?
Naast mijn gewone agenda probeer ik op een verkiezingsdag toch altijd bij zoveel mogelijk stembureaus langs te gaan. Meestal samen met iemand van het ambtelijk team. Op de stembureaus zitten de vrijwilligers die met veel enthousiasme hun werk doen. Daar wil ik graag even van horen hoe het gaat. En als het toevallig zo uitkomt, kunnen we ter plekke ook een eventueel tekort aan stembiljetten aanvullen. Omdat je geen verplicht stembureau meer hebt als kiezer is die aanvulling hier en daar nodig.
Aan de verkiezingen in Deventer doen 13 partijen mee, in de huidige Raad zitten er 11. Ongeveer de helft daarvan bestaat uit lokale partijen. Vindt u dat een goede ontwikkeling?
Daar heb ik geen enkele moeite mee. De mix tussen lokale en landelijke partijen vind ik prima. Ook het aantal. Een beperkt aantal partijen zoals in Groot Brittannië of de Verenigde Staten vind ik een slecht voorbeeld. Ik ben ook niet voor een kiesdrempel. In Nederland zijn er altijd veel meningen die ook hun uitdrukking vinden in het aantal politieke partijen. En van lokale partijen kun je zeggen dat zij echt uit de lokale bevolking voortkomen. Overigens stel ik ook vast dat het in de Deventer Raad vooral gaat over hoe je met elkaar omgaat. Het aantal partijen is dan niet bepalend maar wel de cultuur van samen iets voor Deventer willen doen.
Toch zien we dat de landelijke politieke bobo’s zich veel bemoeien met de gemeenteraadsverkiezingen. Dat brengt de burger nou niet echt dichter bij de lokale politiek. Hoe kunnen we dat beter aanpakken?
Daar zit ik wat dubbel in. Als landelijke politieke partij wil je graag laten zien dat je in Den Haag ook wat voor Deventer kunt bereiken. Maar het moet wel een lokale vertaalslag krijgen. In die zin heb ik veel respect voor de raadsleden die zich daarvoor inzetten. Het is hard werken en naar buiten niet altijd zichtbaar voor alle burgers.
Als burgemeester kom je nog eens ergens. Denkt u dat de gemiddelde Deventenaar een beetje geïnteresseerd is in wat er op het Stadhuis allemaal gebeurt? Of overheerst het gevoel: die gaan toch hun eigen gang en staan ver van mij af als burger?
De afstand tussen burger en politiek is zeker een onderwerp. Daarom moet je ook voeling houden met de inwoners van je stad. We hebben dat bijvoorbeeld gedaan met de Sentimentenmonitor een half jaar geleden. En ja, daar komt ook uit dat er afstand is, dat bepaalde problemen zich ophopen in bepaalde wijken, dat er cultuurverschillen zijn. Maar ook: dat bewoners actief zijn in hun eigen wijk. Teleurstellingen over bepaalde besluiten zullen er altijd zijn. Daarom is het ook zo belangrijk dat je als bestuur de burgers laat meedenken. Daag ze daartoe uit. Dat betekent wel dat jezelf toegankelijk moet zijn. Dat proberen we bijvoorbeeld door voor alle nieuwe inwoners van Deventer een aantal bijeenkomsten te houden. Bij het bestuur op de koffie, rondleidingen in het Stadhuis en in de stad. We merken dat dat erg gewaardeerd wordt. Het is een begin om dichter bij elkaar te komen.
Begint het tijdens een Raadsvergadering die u voorzit ook wel eens te jeuken als het weer eens zo’n kaasstolp-debat is? Zou u dan niet willen zeggen: dames en heren, vandaag geen Raad we gaan allemaal de wijk in onze kiezers ontmoeten en de thermometer in Deventer steken?
Dat doen we ook door op veel plekken als bestuur, als burgemeester en wethouders aanwezig te zijn. Burgers er bij te betrekken en uit te dagen. En op het Stadhuis gemakkelijk bereikbaar te zijn. Partijen in de Raad doen dat natuurlijk allemaal op hun eigen manier. Maar per slot van rekening gaat het in de politiek ook om keuzes maken. Daar kies je raadsleden voor die daarvoor hun verantwoordelijkheid nemen. En dat dat op sommige onderwerpen niet altijd goed uitpakt, hoort er ook bij. Maar soms zie je ook dat het positief kantelt. De bouw van het nieuwe Stadhuis en vooral het eerste ontwerp kende in het begin felle tegenstand. Maar nu het er staat in zijn uiteindelijke vorm en binnen . budget, zijn de geluiden overwegend positief.
U bent een democraat in hart en nieren. Een BD-er ook, maar op de burgemeester mogen we niet stemmen. Waarom zou u juist nu tegen alle inwoners van Deventer, ook al is het maar één keer in de vier jaar, zeggen: daarom moet je op 21 maart gaan stemmen op de partij en man of vrouw van jouw keuze?
Dat we niet op de burgemeester mogen stemmen, vind ik prima. Je moet geen politieke partij worden met een programma. Je moet onpartijdig zijn en dat werkt goed in het huidige systeem. En wat betreft het gaan stemmen, wil ik slechts dit zeggen: Neem je verantwoordelijkheid, het gaat over lokale zaken die ook jou aangaan. Alleen maar mopperen en klagen is te gemakkelijk. Maak gebruik van je democratische recht en stem op 21 maart!