DEVENTER – Het vooronderzoek ‘Deventer & Slavernij’ is afgerond. Met de publicatie van dit onderzoek is de rol van het toenmalige Deventer stadsbestuur en inwoners bij de slavernij in kaart gebracht.
Het rapport wordt officieel overhandigd tijdens de Heri Heri maaltijd op zaterdag 1 juli (Keti Koti). Deze datum is ook de officiële start van het Nationale Herdenkingsjaar Slavernijverleden.
Burgemeester Ron König zegt in een eerste reactie: “Veel wat er zich in die tijd afspeelde, wisten of vermoedden we al. Maar nu hebben we het door deskundigen bij elkaar laten brengen in een goed leesbaar rapport. Daarmee is die geschiedenis vastgelegd: iedereen in Deventer kan daarop reflecteren om te leren. We kunnen de geschiedenis niet herschrijven, maar we kunnen wel met z’n allen ons denken en handelen bijsturen; nu en in de toekomst.”
Onderzoek door Overijsselacademie
Eind 2022 gaf de gemeente Deventer opdracht voor het uitvoeren het onderzoek. Het onderzoek is uitgevoerd door Esther van Velden en Siert Wieringa van de Overijsselacademie. Een begeleidingsgroep is daarbij betrokken geweest. De begeleidingsgroep is samengesteld uit een groep mensen van onder meer de Surinaamse, Curacaose, Indische en Molukse gemeenschap en een vertegenwoordiging van het Etty Hillesum Centrum.
Deventer & Slavernij
Uit dit onderzoek blijkt dat Deventer en Deventenaren op allerlei manieren betrokken waren bij slavernij, wereldwijd. Dat wil zeggen in vrijwel alle Nederlandse koloniën en binnen alle onderdelen van het koloniale systeem. Naast deze conclusie staat in het onderzoek onder andere ook dat:
- De stad Deventer en particuliere Deventenaren investeerden in de West-Indische Compagnie (WIC), Deventenaren investeerden in de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), een aantal Deventer bestuurders als bewindhebber (deels namens de Staten van Overijssel) betrokken waren en er VOC- en WIC-opvarenden uit Deventer kwamen.
- Er een VOC-schip was met de naam Deventer en dat de WIC beschikte over drie schepen met de naam Deventer. Een van deze schepen was met zekerheid actief betrokken bij de trans-Atlantische slavenhandel.
- Er talloze Deventenaren werkzaam waren in de koloniën overzee en bijvoorbeeld als plantagehouders direct profiteerden van de slavernij. Bij de afschaffing van de slavernij in 1863 werden bovendien Deventenaren gecompenseerd voor slaaf gemaakten die niet langer hun bezit waren.
- Als gevolg van de koloniale slavernij er al vanaf de zestiende eeuw mensen van kleur waren in Deventer. Zij zijn echter slecht gedocumenteerd in de archieven.
- Bedrijven en families uit Deventer profiteerden van de koloniale handel, onder andere door de export van ijzerwerk, munten, bier, textiel en Deventer koek.
- Deventenaren nauwelijks een rol speelden bij de afschaffing van de slavernij.
Vervolg
Het rapport van dit onderzoek is aangeboden aan de gemeenteraad. Na de zomer gaat het college met de gemeenteraad in gesprek over de uitkomsten van het onderzoek.
Activiteiten rondom het Herdenkingsjaar Slavernijverleden
Op 1 juli a.s. start het herdenkingsjaar Slavernijverleden. In Deventer worden diverse activiteiten rond deze herdenking georganiseerd.
Zaterdag 1 juli om 15.00 uur onthult burgemeester Ron König in de hal van het stadhuis een kunstwerk over slavenarbeid. Het is een samenwerkingsproject van Deventer Verhaal, Street Art Street en de Deventer kunstenaar Dominique Latoel.
Op 5 locaties in Deventer worden op 1 juli a.s. ‘Free Heri Heri’-maaltijden aangeboden aan 5 keer 50 inwoners. Het stadhuis is één van de locaties. Burgemeester Ron König en wethouder Rob de Geest (Inclusie) zijn daar ook bij aanwezig. Meer informatie: Free Heri Heri, dialoogtafels – Etty Hillesum Centrum.
In het kader van Keti Koti worden meer activiteiten georganiseerd, bijvoorbeeld ook tijdens het Deventer Op Stelten-weekend. Een overzicht van de activiteiten is te vinden op de site van Etty Hillesum Centrum (Samen Vrij! Deventer Keti koti activiteiten).
Meer informatie
Het rapport van het onderzoek ‘Deventer & Slavernij’ staat op: www.deventer.nl/slavernijverleden