DEVENTER – Op 11 oktober sprak de gemeenteraad van Deventer over de al lang slepende vraag waar binnen de gemeentegrenzen windmolens geplaatst kunnen worden. Als onderdeel van het klimaatakkoord moeten gemeenten aangeven hoe ze tot duurzame opwek van stroom willen komen om voor 2030 een voorgeschreven hoeveelheid schone energie te realiseren. De raad van Deventer heeft eerder besloten dat 70 % van deze duurzame energie via zonnepanelen en 30% met windmolens wordt opgewekt. Daarvoor zijn 4 extra windmolens nodig naast de 2 die al staan langs de A1.
D66 Deventer wil gemeentebestuur Deventer opdragen het provinciaal bestuur voor de rechter te dagen
Dat “bod” heeft Deventer gedaan samen met andere gemeenten in West-Overijssel als haar aandeel in de Regionale EnergieStrategie (RES). Maar waar moeten die molens dan gebouwd worden? Die vraag moet door gemeenten worden beantwoord. Maar door recente besluiten van het provinciebestuur staat het gemeentebestuur onverwacht buitenspel en is naleving van “het bod” onmogelijk geworden. Dit is voor de fractie van D66 Deventer reden om het gemeentebestuur per motie opdracht te geven het besluit van het provinciebestuur aan te vechten bij de Kroon. D66 Deventer wil dat het gemeentebestuur de regie weer in handen krijgt zonder onwerkbare instructies van de provincie.
Het gemeentebestuur stelt voor om de nieuwe molens te plaatsen in de A1-zone
Het nieuwe college met wethouder Walder die dit dossier in de portefeuille heeft, stelde in 2022 voor om een burgerberaad in te stellen voor deze vraag. Na enige discussie is dat voorstel door de Raad afgewezen. D66 betreurde die keus van de Raad. Daarna stelde het college voor om terug te grijpen op de omgevingsvisie en de “A1 zone” aan te wijzen als zoekgebied. Met daarbij het cruciale voorstel om in samenspraak met belanghebbenden in dat gebied een “toetsingskader” te ontwikkelen dat eisen en randvoorwaarden biedt waar een te plaatsen molen aan moet voldoen. Dat toetsingskader moet bv gezondheidseisen bevatten waar inwoners om vragen. Momenteel werkt het RIVM aan een afstandsnorm voor windmolens. De uiteindelijke uitkomst daarvan wordt verwerkt in het toetsingskader. En zoals wethouder Walder (D66) zei: “als geen enkele molen in het zoekgebied aan die eisen kan voldoen, komen er geen molens in het zoekgebied”.
Dit gecombineerde voorstel (zoekgebied A1-zone PLUS toetsingskader opstellen) was het voorstel waar de Raad afgelopen maand over moest beslissen. Dit was geen makkelijk voorstel omdat bewoners van Colmschate en Bathmen (verenigd in “DeventerWind”) natuurlijk bezorgd waren (na intensieve discussies en een ingetrokken voorstel uit de voorgaande collegeperiode) dat opnieuw de A1 zone werd voorgesteld als zoekgebied. Een zorgvuldig participatieproces over het toetsingskader zou die bezorgdheid moeten wegnemen. Maar ondertussen ontstonden er complicaties door tussenkomst van het provinciebestuur.
De provincie komt tussentijds plotseling met interventies
Het nieuwe provinciebestuur van Overijssel met een coalitie van BBB (de veruit grootste partij) met VVD, SGP en GL/PvdA is dit voorjaar van start gegaan. Met twee bijzondere interventies heeft dit nieuwe college de gemeentelijke beleidsruimte voor keuzen over windmolens en zonneparken ingrijpend ingeperkt en de spelregels over het RES tussentijds gewijzigd.
In de eerste plaats nam het college kort na de start het besluit om zoekgebieden voor windmolens dwingend op te leggen aan gemeenten. Buiten die gebieden zijn windmolens niet toegestaan tenzij ze in een opstelling (cluster) van ten minste 4 stuks staan. Binnen de zoekgebieden (of clustergebieden) hoeven de molens niet in een cluster te staan. Kortweg; in de clustergebieden hoeft er niet te worden geclusterd en buiten die gebieden wel. Voor de gemeente Deventer betekent dit dat molens alleen mogen staan in het blauw gemarkeerde gebied langs de A1 zoals aangegeven op bijgaand kaartje.
Buiten dit gebied zijn alleen clusters van 4 molens mogelijk. Dat verkleint enorm de mogelijkheden om buiten dit zoekgebied molens te plaatsen.
In de tweede plaats komt het provinciebestuur op 11 oktober met het besluit om de bouw van nieuwe zonneparken in Overijssel te blokkeren. Gemeenten mogen er zelf niet meer over beslissen. Volgens het provinciebestuur wordt in Overijssel al voldoende duurzame energie met zonnepanelen opgewekt. Er vindt wederom een verandering van de spelregels plaats. Dit heeft tot gevolg dat de benodigde schone energie alleen nog met zon op dak en windmolens mag worden opgewekt. Dat vergt meer molens in het zoekgebied langs de A1. Daar komt nog bij dat andere gemeenten ook geen zonneweides mogen aanleggen en dus alleen nog grote windmolens mogelijk zijn om de “provinciale opgave” te realiseren. Die moeten dan allemaal komen in de paar aangewezen clustergebieden zoals langs de A1. De alles beter wetende provincie gaat daar dan voor zorgen.
D66 Deventer is verontwaardigd over inperking beleidsvrijheid gemeente en komt met motie
Afgelopen week sprak de Raad in Deventer over het voorstel van het college. Toen was de tweede interventie van de provincie nog niet bekend. Het voorstel van D66 Deventer om het zoekgebied langs de A1 wat groter te maken dan het voorstel van het college, door aan te sluiten bij het kaartje als opgenomen, kon rekenen op een meerderheid van de Raad. Oguzhan Akdemir (D66) legt uit: “Door het gebied te verruimen wordt de druk op het gebied bij Colmschate verlaagd en komen andere locaties voor molens in beeld”.
Daarnaast heeft D66 een motie ingediend om ook buiten het vastgestelde zoekgebied naar geschikte locaties te kijken, met het idee om bij passende initiatieven de provincie te benaderen voor een uitzonderingsregel. Akdemir: “We willen de regie weer terug nemen. Waarom zou je de wens van een boer die een windmolen op zijn grond wil bouwen en er geen bezwaren zijn in de omgeving, op voorhand willen uitsluiten”? Deze motie kreeg onvoldoende steun.
De interventie van het provinciebestuur over zonneparken werd pas bekend na de raadsvergadering. Veel partijen zijn hier verontwaardigd over. De fracties van Groenlinks en D66 hebben inmiddels vragen gesteld over de consequenties voor het halen van de doelen. Duidelijk is wel dat deze niet gehaald zullen worden. En er is dus het risico dat de alles beter wetende provincie extra windmolens gaat doordrukken in de aangewezen clustergebieden om het zelf gemaakte probleem van “geen zonneweides” te compenseren.
Dat wordt een hard gelach voor de inwoners van Bathmen en Colmschate. Zouden de Deventer kiezers op de BBB dat vooraf geweten hebben? Opvallend is dat alleen de Statenfractie van D66 tegen dit besluit heeft gestemd. Daarom komt D66 met een motie om het gemeentebestuur de opdracht te geven om het besluit van het provinciebestuur aan te vechten bij de bestuursrechter. Het is in Nederland ongekend dat een provinciebestuur zo scherp de beleidsruimte van gemeenten afpakt. Akdemir: “Deventer laat zich niet door Zwolle de wet voorschrijven”!
